Bezelye tanesi nedir ve nasıl yetiştirilir?

Bezelye tanesi, Fabaceae familyasına ait bir tür olan Pisum sativum bitkisinin olgun tohumlarıdır. Genellikle yeşil veya sarı renkte olan bezelye, besin değeri yüksek, zengin bir lif kaynağıdır ve protein, vitamin (özellikle C vitamini) ve mineral içeriği bakımından da oldukça zengindir. Tarımsal üretiminde önemli bir yer tutarak, birçok mutfakta ana malzeme olarak kullanılmaktadır.

Bezelyenin kültür bitkisi olarak tarihi çok eskiye dayanmaktadır. Arkeolojik buluntular, bezelyenin M. Ö. 5000 yılına kadar kullanıldığını göstermektedir. Antik Roma ve Yunan dönemlerinde de yemeklerde sıkça kullanıldığı bilinmektedir. Günümüzde, dünya genelinde yaygın olarak yetiştirilen bir gıda maddesidir.

Bezelye yetiştiriciliği, uygun iklim koşulları ve toprak türü ile başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilir. İşte bezelye yetiştirmek için gerekli temel adımlar:

• İklim Koşulları: Bezelye, ılıman iklimlerde en iyi şekilde yetişmektedir. Genellikle 7-18 °C arasında büyüme sağlarken, yüksek sıcaklıklardan olumsuz etkilenebilir.
• Toprak Seçimi: Drenajı iyi, besin maddeleri açısından zengin ve asidik olmayan topraklar bezelye yetiştiriciliği için idealdir. Toprak pH'ı 6-7 civarında olmalıdır.
• Tohum Ekim: Bezelye tohumları, ilkbahar aylarında 5-7 cm derinliğe ve araları 20-30 cm olacak şekilde ekilmelidir. Ekim sonrasında, bitki gelişimi için yeterli sulama yapılmalıdır.
• Bakım ve Gübreleme: Bezelye, büyüme sürecinde yeterli miktarda azota ihtiyaç duyar. Organik gübre kullanımı, bitkinin daha sağlıklı büyümesine yardımcı olur. Ayrıca, düzenli aralıklarla yabancı ot temizliği yapılmalıdır.
• Hasat: Bezelyeler, genellikle çiçeklenmeden 60-90 gün sonra hasat edilmeye hazır hale gelir. Taneler olgunlaştığında, hasat zamanının geldiği anlaşılır.

Bezelye, sağlığa olan faydaları nedeniyle de oldukça değerlidir. Başlıca sağlığa faydaları şunlardır:

• Yüksek Protein İçeriği: Bezelye, bitkisel protein kaynağı olarak diyetlerde önemli bir yer tutar.
• Lif Bakımından Zengin: Sindirim sağlığına olumlu etkileri vardır; bağırsak hareketlerini düzenler.
• Antioksidan Özellikler: C vitamini ve diğer antioksidanlar içeriği sayesinde bağışıklık sistemini destekler.
• Kilo Kontrolüne Yardımcı: Düşük kalorili bir gıda olması nedeniyle kilo kontrolü sağlamak isteyenler için idealdir.

Bezelye, sadece gıda olarak değil, aynı zamanda humus olarak da kullanılır. Tarımsal üretim sırasında, toprak yapısını iyileştirmek için nabat (yeşil gübre) olarak da kullanılmaktadır. Ayrıca, bezelye, çeşitli işleme yöntemleri ile dondurulabilmekte, konserve veya kuru olarak tüketilmektedir.

Bezelye tanesi, sağlık yararları ve besin değeri açısından gıda açısından önemli bir bitkidir. Uygun şartlar altında yetiştirildiğinde, bireylerin diyetlerinde önemli bir yer tutar ve çevresel sürdürülebilirlik açısından da faydalıdır.